Crkva Uznesenja Blažene djevice Marije
U samom srcu Zemuna, smestio se Trg pobede, jedan od retkih prostora u Beogradu koji podseća na trgove velikih evropskih gradova. Kao i što većinu tih trgova krasi neki sakralni objekat, tako se i na Trgu pobede nalazi Katolička crkva Uznesenja Blažene djevice Marije, podignuta na mestu nekadašnje turske džamije. Kako 1717. godine Austrijanci preuzimaju Beograd i Zemun od Turaka, tako se u grad smešta veći broj hrišćana, koji shodno svojim potrebama obnavljaju katoličku župu 1727. godine. Međutim, ni ta crkva koja je prvobitno postavljena nije potrajala, jer sa ona ruši i na njenom mestu počinje izgradnja nove crkve, 1785. godine. Nakon deset godina, crkva je otvorena (mada ne potpuno završena), zatim je prvi put restaurirana sredinom 19. veka, kada je oblikovana u stilu ampira sa baroknim elementima. Neposredno posle Drugog svetskog rata dolazi do smanjenja broja katolika u Zemunu a samim tim opada i značaj crkve, a početkom 2003. u okviru crkve je smeštena i biblioteka sa oko 3.000 naslova.
Danas, crkva predstavlja mesto okupljanja lokalnih katolika i dalje je u funkciji, a valja pomenuti i da se u njoj čuvaju i orgulje iz 1910. godine, kao i kopija Bogorodice sa Isusom, koja se danas naziva Zemunska gospa i koja se obeležava 24. maja.
Zgrada nekadašnje glavne škole
Odmah do crkve, na Velikom trgu 2, nalazi se zdanje izgrađeno 1786. godine u kojoj se tada nalazila osnovna škola, a od 1858. godine u njoj se pored osnovne škole nalazi i Realka. Te godina ona biva reprezentativnije uređena i to u duhu tada zalazećeg romantizma. Valja pomenuti da se tih godina u Zemunu nalazi veliki broj škola, te tako postoji Trgovačka škola (1883), Viša devojačka škola (1884), Drvorezbaročka i košarska (1885) i Šegrtska škola (1887), a 1879. se gradi i zgrada današnje zemunske gimnazije, koja onda nosi naziv Velika realka. Zgrada je posle 1945. godine promenila namenu, i tada je preuređena i dozidana.
Zavetni krst
Na mestu gde se seku Gospodska ulica i Trg pobede nalazi se zavetni krst, koji je 1863. godine sagradio Zemunac Lazar Urošević, sin Miloša Uroševića, poznatog trgovca i pomagača ustaničke Srbije. Krst je izgrađen od mermera i ograđen kovanim gvožćem, a na njemu stoji natpis: „U slavu božiju i u znak žarke ljubavi ka pravoslavlju i jednorodnoj braći Srbskoj, osobito pak za spomen roditelja svoih Miloša i Hristine, podiže zadužbinu ovu sin zemunski Lazar Urošević sa suprugom svojom Anom, godine 1863”. Odmah pored krsta nalazila se i kuća Lazara Uroševića, koju je kasnije kupila zemunska porodica Marković. Kako je to već bivalo, komunistima se krst u srcu Zemuna nije dopao, te je on uklonjen 1954. godine i na njegovom mestu je postavljen kiosk sa viršlama i loto listićima, i tek 1995. godine biva vraćen na svoje staro mesto.
Kuća Gine Vulka
U Glavnoj ulici broj 18, nalazi se kuća poznate grčke porodice Vulko. Sagrađena je krajem 18. veka, i tokom vremena je par puta prepravljana, ali je delimično zadržala svoj prvobitni izgled. Na fasadi kuće, iznad kolskog ulaza, nalazi se spomen-ploča postavljena u čast austrijskog cara Franca I koji je 1817. godine bio u poseti Zemunu.
Kuća grčkog obrazovnog brastva (Poslastičara Abijana)
Ova kuća predstavlja značajan spomenik o postojanju kolonije Grka i Cincara, koji od prve polovine 18. pa do početka 20. veka borave u Zemunu. Na mestu na kome se još 1739. godine nalazila poslastičarnica, na broju 22 u Glavnoj ulici, Grčko obrazovno bratsvo gradi prizemnu kuću 1877. godine prema planovima Jozefa Marksa . Na osnovu povelje koja je nađena u kući prilikom jedne rekonstrukcije, saznalo se da „(...)čuveni potomci Platona podižu ovaj dom Grčkoj školi (elinomusion)...“, a dalje se u tekstu navode plemeniti članovi bratstva, koji pripadaju uglednim zemunskim porodicama tog doba (Spirta, Bijalo, Hariš, Vulko, Leko itd).
Krajem 20. veka, kuća dolazi u posed poslastičara Abijana, koji je imao radnju u istoj ulici, i koji dograđuje još jedno krilo kuće. Fasada tada biva izrađena u duhu istoricizma, a najviše se ističe renesansni stil. Današnje zdanje je delimično sačuvalo svoj izgled, a poslednji put je renovirana 1984. godine. Inače, Ferdinand Abijan bio je nadeleko poznat po svojoj umešnosti u spravljanju poslastica, tako da je njima snabdevao i kneza Mihajla i njegovog naslednika, kralja Milana.
I deo - http://punjenipaprikas.com/zemun-grad-u-gradu-i-deo
II deo - http://punjenipaprikas.com/zemun-grad-u-gradu-ii-deo
