BEOGRADSKA KONFERENCIJA 1961. GODINE

Titova inicijativa za sazivanje konferencije

Vođen stečenim iskustvom, Tito je smatrao da treba dalje raditi na uspostavljanju bližih veza sa vanblokovskim državama, koje bi bile manifestovane u vidu sazivanja konferencije nesvrstanih država. Usledila je turneja po afričkim zemljama od februara do aprila 1961. tokom koje je Tito upoznao afričke lidere sa svojim planovima i sa Naserom se dogovorio oko sazivanja konferencije lidera vanblokovskih zemalja, kasnije poznate kao Prva konferencija nesvrstanih zemalja.

Prva konferencija nesvrstanih zemalja u Beogradu 1961. godine predstavlja jednu od prekretnica u razvoju politike i pokreta nesvrstanosti. Konferencija je formulisala osnovne principe politike nesvrstanosti i bila je podsticaj za dalji razvoj nesvrstanosti. Ta politika je nastala kao vid protesta protiv blokovske podele sveta novonastalih i nerazvijenih država koje su želele da vode nezavisnu spoljnu politiku.

Odlike viteške kulture su nepismenost, naprasitost i iracionalnost, a takođe i sklonost junačkim podvizima, obredima i simbolima. Ova kultura je ostvarila snažan uticaj na crkvenu umetnost, stvaranu u svetu sa svih strana pritisnutom sirovošću ratničkog sloja društva.

Ponesen patriotskim zanosom, a podstaknut člankom RTS-a o srpskim rodoljubivim pjesmama1, potražio sam i jednu od mojih omiljenih „Jeremija pali topa” koju izvodi Tozovac. Kao predlog mi je na „Jutjubu” izašla i verzija te pjesme iz nekog našeg starog filma „Sreća u torbi”2. Scena počinje kao proslava, i, kada jedan od aktera kaže: „Gasi svetlo, u mraku ko u braku”, saznajemo da je to zapravo neka vrsta momačke večeri (pošto je očigledno da nema žena). Tada se pale svijeće i oni ga nose kroz kuću pokrivenog bijelim plaštom i viču: „Vječnaja pamjat!” Te riječi inače na pravoslavnim sahranama izgovaraju  sveštenik i vjerni narod, i one predstavljaju nadu i molbu Gospodu da ime pokojnika bude ponavljano u vječnosti. Dakle, da ne bude zaboravljeno, pošto je ideja – onom koji je zaboravljen, koga niko ne spominje, nema spasenja.

Verujem da je većina ljudi čula za srpsko vojničko groblje u Solunu – Zejtinlik. Međutim, priča koja sledi je, čini mi se, nepoznata srpskoj istoriji i srpskoj javnosti. O ovom istorijskom mestu niste imali prilike da čitate, ovo je priča koja je potpuno neopravdano skrivena od očiju javnosti. Na ovaj način ćemo pokušati da od zaborava otrgnemo srpsko vojničko groblje u Jindrihovicama, verovali ili ne, po broju žrtava veće i od nadaleko poznatog Zejtinlika.

Prvi mаj je Međunаrodni prаznik rаdа. To je dаn nа koji su, 1886. godine u Čikаgu, rаdnici održаli velike demonstrаcije, trаžeći bolji položаj nа rаdnim mestimа, а pre svegа skrаćenje rаdnog vremenа nа osаm sаti. Protest je ugušen u krvi, а rаdničke vođe su osuđene nа smrt vešanjem ili nа dugogodišnju robiju. Vremenom, ovаj dаn dobijа nа znаčаju i trudbenici u većini svetskih držаvа počinju dа prvog mаjа svаke godine orgаnizuju proteste, osuđujući incident u Čikаgu i brutаlno gušenje slobode i volje grаđаnа.